De laatste tijd is het bestaansrecht van het Dolfinarium steeds vaker het onderwerp van discussie geweest in diverse media en binnen de politiek. Dolfinariumweb heeft zich lang afzijdig gehouden in deze discussie maar wil middels dit artikel het bestaansrecht van het Dolfinarium benadrukken aan de hand van vier onderwerpen: Onderzoek, Beleving door Educatie, Welzijn en Natuurbehoud, oftewel Conservatie.Het Dolfinarium heeft een waardevol bestaansrecht doordat het een unieke combinatie biedt van wetenschappelijk onderzoek, educatieve beleving, aandacht voor dierenwelzijn en actief natuurbehoud. Door het bestuderen van dolfijnen in gecontroleerde omstandigheden verkrijgen wetenschappers inzichten die bijdragen aan het beschermen van wilde populaties. Tegelijkertijd raken bezoekers — jong en oud — door directe ontmoetingen geïnspireerd en bewust van het belang van de oceanen. Moderne dolfinaria investeren voortdurend in het fysieke én mentale welzijn van hun dieren, met hoogwaardige zorg en verrijking. Bovendien spelen zij een essentiële rol in het redden van gestrande dieren, het ondersteunen van fokprogramma’s en het vergroten van milieubewustzijn bij het grote publiek.
Onderzoek
Al sinds de oprichting van het Dolfinarium wordt er binnen het park onderzoek verricht. Sinds die tijd zijn er meer dan 150 onderzoeken uitgevoerd door of in samenwerking met het Dolfinarium.
Dolfinaria bieden unieke mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek die in de vrije natuur moeilijk of zelfs onmogelijk zijn. Onder gecontroleerde omstandigheden kunnen wetenschappers gedrag, gezondheid, communicatie en cognitieve vaardigheden van zeezoogdieren nauwkeurig bestuderen. Dit levert inzichten op die bijdragen aan het beter begrijpen én beschermen van wilde populaties. Voorbeelden zijn studies naar echolocatie, sociale structuren en medische zorg die ook in het wild toepasbaar zijn.
Dankzij deze onderzoeken is men in de loop der jaren veel meer te weten gekomen over onder andere het gedrag, ziektes, virussen en het lichaam van zeezoogdieren. Een deel van dit onderzoek zou onmogelijk uitgevoerd kunnen worden in de natuur. Wilde dieren zouden hierdoor stress kunnen ondervinden of zelfs beschadigd kunnen raken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan tagging, waarbij een zender door het kraakbeen van het dier moet worden gepuncht, maar ook het vangen van dieren voor onderzoek of het verzamelen van data, waarbij een dier heel erg gestresst of gewond kan raken en in de ergste gevallen zelfs kan overlijden. In het Dolfinarium worden de dieren getraind waardoor zij op een stressvrije en positieve manier kunnen meewerken aan onderzoeken.
Beleving & Educatie
In het Dolfinarium komen jaarlijks meer dan een half miljoen bezoekers in aanraking met verschillende diersoorten die ze anders waarschijnlijk nooit zouden zien. Het zien van dieren in de natuur is namelijk niet voor iedereen weggelegd en tevens een stuk minder gecontroleerd dan in een dierenpark.Als alle bezoekers die wereldwijd dierenparken of zelfs alleen dolfinaria bezoeken naar het wild zouden trekken om de dieren daar te bekijken zouden we die dieren bovendien ontzettend verstoren!
Het is aannemelijk dat bezoekers door het zien van dieren in dierenparken sneller gefascineerd raken en dat is de basis tot het geven om en uiteindelijk ook het willen beschermen van een diersoort. Op onze homepage staat de quote: "Uiteindelijk zullen we alleen beschermen wat we liefhebben; we zullen alleen liefhebben wat we begrijpen, en we zullen alleen begrijpen wat ons is geleerd". Dit citaat slaat de spijker op de kop wanneer het gaat om dierenparken en de rol die zij spelen in conservatie. Dit is namelijk veel belangrijker dan sommige mensen denken. Wanneer je een dierenpark bezoekt gebeurt er meer dan alleen het zien van de dieren. Je leert over deze dieren, ziet hoe deze dieren zich gedragen, raakt gefascineerd door ze en maakt misschien zelfs wel een connectie met ze. Pas dan zul je ook daadwerkelijk om deze dieren geven en je bekommeren om de wilde soortgenoten die het door ons eigen doen vaak zeer slecht hebben. Natuurlijk ga je meestal naar de dierenpark om een leuk dagje uit te hebben. Echter is er hier meer in het spel dan vermaak. Zelfs in dierenparken waar voorstellingen worden gegeven met de dieren.
Denk eens goed na over de volgende vraag: Zijn een dierenpark en een circus hetzelfde? De meerderheid zal zeggen dat dit toch wel twee verschillende dingen zijn. Een dierentuin is toch iets anders dan een circustent? Of niet? Hoe zit het dan met een dolfnarium? Beiden hebben commercieel belang aan het tentoonstellen van dieren, bij beide leven dieren in onder menselijke zorg en in het geval van een dolfinarium of dierenpark met zeezoogdieren worden de dieren op beiden plekken gebruikt voor voorstellingen. Toch is er een verschil en dat verschil is nu net het allerbelangrijkste van een dagje dierentuin of dolfinarium!! Een dierenpark bied meer dan alleen vermaak. Het bied educatie en verbintenis met de dieren zelf. In een circus vind je geen informatieborden, verblijven waarin de natuurlijke omgeving wordt nagebootst en stimulatie tot natuurlijk gedrag. Een circus zal ook niet snel bijdragen aan onderzoeken of doneren aan goede doelen en/of natuurbehoud. De overgrote meerderheid van Westerse dierenparken doen dit wel. Let op! Ze zijn dit in geen zin verplicht. In een dierenpark krijg je de mogelijkheid te leren, te observeren en zelf conclusies te trekken. Hier ligt het oh zo belangrijke verschil tussen puur vermaak en educatie. Misschien verlaat je het dierenpark zelfs wel met een verantwoordelijkheid om iets te doen voor de natuur of de dieren te helpen. Zoals geld in te zamelen voor een conservatieproject, minder plastic gebruiken, doneren aan een conservatieproject of helpen met een beach-cleanup. Soms gaat het zelfs verder dan dat en wordenl bioloog, ranger of levenslang donateur door de ervaringen die ze in dierenparken hebben gehad,. Misschien kijk je na een bezoek aan het dolfinarium met meer geweten naar de volgende natuurdocumentaire, greenpeace reclame of misschien beweegt het je wel helemaal niet en heb jij genoegen aan een leuk dagje dierenpark. Wat je echter wel hebt is een stukje bewustwording. Het is onmogelijk een dag in een dierenpark te verblijven en dit weer te verlaten zónder iets geleerd te hebben! Dáár ligt de kracht van educatie!
Eén van de belangrijkste bestaansrechten van dierenparken is het geven van educatie. Net als in andere dierentuinen is in het Dolfinarium de basis van deze educatie het laten zien van de dieren en de informatie die bij elk dierverblijf wordt gegeven door middel van educatieborden, maar het gaat zoveel verder! Er zijn educatieve ruimtes, spelletjes en in het Dolfinarium wordt bij vrijwel iedere diersoort een uitgebreide educatieve presentatie of voorstelling gegeven. In deze voorstelling wordt meer verteld over het dier, hun leven in de natuur en over de verzorging in het Dolfinarium. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat na het zien van een dergelijke voorstelling bezoekers worden aangezet tot natuurbehoud. Je kunt dus veronderstellen dat de kans groot is dat de bezoeker wat leert van de educatieve voorstellingen en dat deze dus een toegevoegde educatieve waarde hebben.
Naast deze basis krijgt ieder kind een dierenpaspoort bij de ingang. Dankzij dit dierenpaspoort leren zij meer over het dier en worden ze door middel van een speurtocht gemotiveerd alle dieren te bekijken en vragen te beantwoorden. Verder zorgen educatiemedewerkers voor voorlichting bij de dierverblijven, geven zij educatieve rondleidingen en begeleiden zij de bezoeker tijdens interactieve programma’s.
Welzijn
Het welzijn van walvisachtigen onder menselijke zorg wordt vaak bekritiseerd en daarbij worden parken over de hele wereld veelal gegeneraliseerd. Dit geeft een vertekend beeld omdat de huisvesting per werelddeel verschilt en ook binnen Europa zit hier verschil in per park. In het Dolfinarium wordt gezorgd voor ruime, verrijkte leefomgevingen en medische zorg van hoge kwaliteit. Training gebeurt op basis van positive reinforcement, wat ook mentaal welzijn bevordert. Ook werkt het Dolfinarium samen met onderzoekers en dierenartsen om het welzijn van de dieren voortdurend te evalueren en verbeteren.
In het Dolfinarium worden twee groepen tuimelaardolfijnen gehouden, een gemengde groep in de Dolfijnendelta en een mannengroep in het DolfijndoMijn. Net zoals zich in de natuur zogenaamde ´vrijgezellengroepen´ vormen met mannetjes, zo functioneert de groep tuimelaardolfijnen in het DolfijndoMijn ook. Er wordt goed gekeken welke dieren met elkaar kunnen opschieten en daar waar nodig wordt een groepssamenstelling gewijzigd. De dieren in het DolfijndoMijn hebben de mogelijkheid zowel buiten als binnen te zwemmen. De Dolfijnendelta is een natuurlijk leefgebied met 13 miljoen liter water. In tegenstelling tot veel andere bassins bestaat dit verblijf niet uit betonnen wanden maar uit zeil. Door een biologisch filter groeien er wieren in dit bassin en de dolfijnen leven er samen met verschillende soorten vissen, krabben en kreeften. De groepssamenstelling is erg gevarieerd. Dieren van verschillende leeftijden, moeders met hun jongen, tantes en mannetjes leven hier samen.
Tuimelaardolfijnen worden in dierenparken gemiddeld aanzienlijk ouder dan hun soortgenoten in het wild. De gemiddelde levensverwachting van een tuimelaardolfijn in Europese dierenparken ligt sinds 1990 op 22 jaar. De gemiddelde leeftijd in de natuur ligt rond de 17 jaar. In het Dolfinarium leven zelfs dieren met een leeftijd van boven de 40 jaar.
Het aantal jonge dolfijnen dat het eerste levensjaar overleefd ligt vrijwel gelijk aan dat in de natuur. In het Dolfinarium ligt dit percentage sinds 1998 op 77%. Dit staat vrijwel gelijk aan het percentage in de natuur dat rond de 78% ligt, afhankelijk van de populatie. Hier moet wel bij gezegd worden dat de kans dat er in het wild een bevalling waarbij het jong binnen een aantal dagen overlijdt niet opgemerkt wordt door onderzoekers zeker aanwezig is, waardoor het percentage overlevende jongen in het wild lastig te bepalen is en gemakkelijk lager zou kunnen zijn.
Daarnaast is in cijfers te zien dat de populatie tuimelaardolfijnen onder menselijke zorg in Europa in de laatste 25 jaar een grote groei heeft door gemaakt. Doordat er veel jongen worden geboren is de populatie de afgelopen 25 jaar flink gegroeid, inmiddels bestaat de populatie in Europese dierentuinen uit meer dan 250 tuimelaardolfijnen. Bovendien bevat de populatie tuimelaardolfijnen voldoende genetische variatie. Daarmee kan gesteld worden dat de populatie toekomst heeft in Europa zonder dat er ooit dieren uit het wild toegevoegd hoeven te worden.
Het Dolfinarium neemt deel aan de stamboeken voor de Tuimelaar, Californische zeeleeuw en grijze zeehond. Dierenparken in Nederland vallen onder strenge richtlijnen en ethische codes waaraan dierentuinen en aquaria zich moeten houden. Deze richtlijnen zijn ontzettend hoog en vallen binnen de wettelijke eisen ingesteld door de Nederlandse overheid.
Natuurbehoud
Net zoals vrijwel elk dierenpark in Nederland doet het Dolfinarium ook aan natuurbehoud.
Het Dolfinarium is onder andere deelnemer van Quagga, een natuurbehoudsfonds ondersteunt door tien Nederlandse dierentuinen. Jaarlijks doneert dit fonds gemiddeld meer dan 40.000 euro aan natuurbehoudsprojecten over heel de wereld. Het natuurbeschermingsfonds ondersteunt grote projecten vaak voor langere tijd, zo ondersteunt het project al zeven jaar een project ter bescherming van de hamerhaai en al veertien jaar een project ter bescherming van de wilde hond in Afrika.
Via de European Association for Aquatic Mammals werkt het Dolfinarium mee aan beschermingsprojecten voor onder andere de monniksrob, een robbensoort die ernstig bedreigd wordt in het mediterrane gebied, en aan een onderzoeksproject naar kleine walvisachtigen in Zuid-Amerika.
Het Dolfinarium geeft aan organisaties als Stichting de Noordzee en De BeestenBende een podium waardoor zij hun verhaal kunnen doen over bescherming van de Noordzee en kinderen leren hun omgeving schoon te houden. Daarnaast participeert het Dolfinarium jaarlijks in de Beach Cleanup Tour georganiseerd door Stichting de Noordzee.
In 2010 ving het Dolfinarium orka Morgan op. Daar waar de media nog wel eens de nadruk legt op de vraag of orka Morgan uitgezet had moeten worden, wordt vergeten dat het Dolfinarium Morgan opving met een gewicht van 432 kilogram, haar behandelde en uiteindelijk op een gewicht van 1100 kilogram gezond verklaarde. De meer dan een miljoen euro kostende behandeling van Morgan werd volledig door het Dolfinarium betaald zonder enige subsidie of dergelijke.
Jarenlang stelde het Dolfinarium honderdduizenden euro’s beschikbaar aan Stichting SOS Dolfijn en was daarmee hoofdsponsor van dit opvangcentrum voor walvisachtigen. Zonder deze bijdrage was het voor Stichting SOS Dolfijn onmogelijk zijn haar opvangwerk uit te oefenen. Daarnaast stelt het Dolfinarium haar twee dierenartsen kosteloos beschikbaar. In de afgelopen jaren zijn meer dan 50 bruinvissen opgevangen en teruggebracht naar zee. Deze dieren hadden onmogelijk gered kunnen worden zonder de financiële bijdrage en expertise van het Dolfinarium.
Tot slot
Wanneer het Dolfinarium zou verdwijnen zou er een fundamenteel educatieve waarde wegvallen in Nederland, waardoor miljoenen mensen niet de mogelijkheid krijgen kennis te maken met diverse soorten zeedieren, iets te leren over deze dieren en respect op te bouwen voor deze dieren.
Dolfinariumweb is van mening dat in een wereld waarin waar de relatie tussen mens en natuur onder druk staat het Dolfinarium een belangrijke rol heeft in het samenbrengen van mensen, dieren en natuurbehoud.
Bronnen:
- http://www.dolfinarium.nl
- http://beheco.oxfordjournals.org
- http://www.eaam.org
- http://www.quaggaconservation.com
- https://www.researchgate.net
- Dolphin Shows and Interaction Programs: Benefi ts for Conservation Education? L.J. Miller, V. Zeigler-Hill, J. Mellen, J. Koeppel, T. Greer and S. Kuczaj
Noot:
- De informatie in de tekst is bijgewerkt met informatie up-to-date tot en het jaar 2025
- Dit artikel is een initiatief van Dolfinariumweb.nl. Deze website is onafhankelijk opgezet door vaste bezoekers en liefhebbers, en is niet verbonden aan het Dolfinarium.
Boven: Een greep uit huidige en voormalige activiteiten in het Dolfinarium. De Goeden Doelen Maand bij het Dolfinarium, waar een eindbedrag van € 14.814 is opgehaald voor 13 Goede Doelen, Stichting Wensambulance in het Dolfinarium en Dolfijntherapie van Stichting SAM voor kinderen met een beperking.