De Koepel, tegenwoordig DolfijndoMijn genoemd, is al sinds jaar en dag het herkenningspunt van het Dolfinarium en vandaag de dag nog steeds één van de grootste overdekte dolfijnenverblijven ter wereld. Door de jaren heen is er veel veranderd in en rondom dit gebouw en 45 jaar na opening is het grondig gerenoveerd. In deze Special lees je meer over de geschiedenis van dit bijzondere gebouw.
Toen in de jaren 60 de bezoekersstroom zo groot werd, dat er een tekort aan ruimte voor toeschouwers begon te ontstaan werd besloten een overdekt verblijf voor dolfijnen te bouwen. Dit verblijf moest voldoende plaats bieden voor zowel orka’s als tuimelaardolfijnen. Daarnaast moest het zich onderscheiden qua vormgeving. Een ontwerp door architectenbureau Deelman kwam al snel op tafel: De Koepel. De koepelvorm was gebaseerd op een ruimteschip, omdat de ruimtevaart in die tijd op gang kwam.
In november 1967 werd gestart met de bouw van toentertijd het grootste overdekte dolfijnenverblijf ter wereld. Het gebouw werd opgetrokken met 36 gelijmde houten spanten. Na een bouwtijd van zeven maanden werd het gebouw opgeleverd, destijds de grootste houten koepel van Europa.
Het gebouw bood plaats aan 2500 bezoekers en was bedoelt om dolfijnen, orka’s en zeeleeuwen te huisvesten. De bassins in De Koepel waren gevormd als een grote cirkel, waarvan één deel het showbassin besloeg. Achter het showbassin lagen twee kleinere bassins waarvan er één bedoelt was voor orka’s. Alle bassins hebben een diepte van 4 meter en alle bassins bevatten, inclusief de buitenbassins, samen 3 miljoen liter water.
Op 16 mei 1968 werd het gebouw opgeleverd, waarna het gebouw in juli in gebruik genomen werd.
Diersoorten
Sinds de bouw in 1968 hebben er vele diersoorten geleefd in de Koepel. Hieronder vind je een korte opsomming:
Tuimelaardolfijnen
De eerste bewoners van de Koepel waren tuimelaardolfijnen. Toen het gebouw opende werd het aangesloten op de al bestaande dolfijnenbassins. Tot de opening van de lagune in 1997 leefde er een gemengde groep tuimelaardolfijnen in de Koepel, daarna verhuisden de vrouwtjes naar de lagune en sindsdien leven er alleen mannelijke tuimelaardolfijnen in de Koepel.
Californische zeeleeuwen
Vrijwel direct na de opening van de Koepel deden de twee Californische zeeleeuwen, Veronica en Snuitje, mee tijdens de show waarin zij onder andere een douche namen en hun tanden lieten poetsen.
Orka’s
Na drie maanden na oplevering kwam de eerste orka al naar Harderwijk en kreeg een plekje in de Koepel. Een mannelijk dier genaamd Tula dat in de wateren rondom Canada was gevangen. Tula overleed op 23 oktober 1968 aan de gevolgen van een hartafwijking. In 1976 kwam twee vrouwelijke orka’s genaamd Gudrun en Kenau naar Harderwijk. Beide dieren waren gevangen in IJsland. In mei 1977 verhuisde Kenau door naar Seaworld in Amerika. In oktober 1977 kwamen zes orka’s naar Harderwijk. Ook deze dieren waren gevangen in IJsland. Een mannetje genaamd Magnus was bestemd om als soortgenoot van Gudrun te dienen, hij overleed echter eind 1977. Later verhuisden de andere vijf orka’s door naar andere parken.
Gudrun bleef daarna de enige orka in Harderwijk. Gudrun kreeg echter de behoefte aan soortgenoten en haar zonder soortgenoten te houden bleek lastiger te worden. In 1987 werd besloten Gudrun te verhuizen en werd zij op 16 november 1987 verhuisd naar Seaworld Orlando.
Walrussen
In 1974 kwamen drie jonge walrussen, een mannetje en twee vrouwtjes, via de dierentuin van Moskou uit Siberië naar het Dolfinarium. Omdat men destijds nog niet goed wist of walrussen te trainen waren werden ze de eerste paar jaren achter de schermen gehouden in de Koepel. In 1976 werden de drie walrussen te groot om in de Koepel te blijven en verhuisden ze naar hun nieuwe verblijf Nova Zembla. Van de eerste walrussen die naar het Dolfinarium leefde Natasja tot 2014 in het Dolfinarium. Ze overleed op een leeftijd van 40 jaar en was daarmee één van de oudste walrussen ter wereld.
Zuid-Afrikaanse zeeberen
In de jaren 80 verbleven er twee Zuid-Afrikaanse zeeberen in de collectie van het Dolfinarium. Zij waren te zien tijdens de zeeleeuwenshow in het onderwaterpanorama achter de Koepel. Het is onduidelijk hoe lang de dieren in het Dolfinarium hebben verbleven.
Zwarte zwaardwalvissen
Nadat Gudrun in 1987 naar Seaworld verhuisde kwamen er in ruil voor haar drie zwarte zwaardwalvissen, ook wel zwarte orka’s genoemd, uit Japan naar Harderwijk. Gudrun werd geruild tegen deze drie dieren,
omdat er bij de directie de vrees was voor een terugval in de bezoekersaantallen na het vertrek van Gudrun. De dieren Siva, Oban en Bandar deden mee in de dolfijnenshow en er werd zelfs waterwerk met ze gedaan. De dieren verbleven ook een periode in het onderwaterpanorama achter de Koepel, hier waren de dieren onderwater te zien en werden er ook shows met ze gedaan. De eerste zwarte zwaardwalvis overleed helaas al in 1992 en de laatste overleed in 1994. Uiteindelijk bleek dat de dieren al ziek waren toen ze naar Harderwijk kwamen.
Shows en voorstellingen
In de loop der jaren zijn er met de verschillende diersoorten meerdere shows en voorstellingen gegeven in de Koepel. In het begin werden er nog voorstellingen gehouden waarin niet een echt thema zichtbaar was. Later kwamen er themashows met aangepaste decors. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende shows en voorstellingen in de Koepel.
Orka en dolfijnenshow 1968
Nadat de Koepel in 1968 opgeleverd werd werden er dolfijnenshows gegeven met de tuimelaardolfijnen. Voor deze shows werd er met orka Tula een trainingssessie gedaan. Door het overlijden van Tula eind 1968 vonden er tot 1976 geen voorstellingen met een orka meer plaats.
Dolfijnen en zeeleeuwenshow 1969
In dit jaar werd de Koepel officieel geopend. De tuimelaardolfijnen voerden samen met Californische zeeleeuwen Veronica en Snuitje een show uit. Naast een educatief praatje lieten de dolfijnen sprongen in het water zien,
sprongen naar een vis uit de hand van een trainer, trokken het welbekende bootje met een toeschouwer rond en gooiden een bal door een basketbalnet. De zeeleeuwen maakten sprongen in het water, sliepen in een bedje en namen een douche.
Orka en dolfijnenshow 1976
Met de komst van orka Gudrun naar het Dolfinarium was er opnieuw een orka te zien. Al snel werd ze bij de dolfijnen gelaten en voerden beide diersoorten samen een show op. Ook de Californische zeeleeuwen namen een aantal jaren deel aan deze show. Naast een educatief praatje over de dieren maakte Gudrun sprongen alleen of samen met de dolfijnen, beachte zichzelf op het platform en er werd tot een aantal jaren voor haar verhuizing zelfs waterwerk met haar gedaan.
» Bekijk hier beelden van de orka en dolfijnenshow in 1983
Zeeleeuwenshow 1984
In 1984 werd het onderwaterpanorama achter de Koepel omgebouwd tot zeeleeuwentheater. Hier voerden de Californische zeeleeuwen en Zuid-Afrikaanse zeeberen de show “De jongens van Jan de Wit, geen zee gaat hen te hoog” op. Tot 1988 werd deze show opgevoerd, daarna werd de zeeleeuwenshow buiten gehouden en werd het onderwaterpanorama weer in gebruik genomen door de dolfijnen en zwarte zwaardwalvissen.
» Bekijk hier beelden van de zeeleeuwenshow in 1983
Zwarte zwaardwalvissen en dolfijnenshow 1988
Nadat Gudrun verhuisde namen de zwarte zwaardwalvissen haar plek in de show over. De dieren voerden verschillende gedragingen uit in het water en beachte zichzelf ook. Door de trainers werd ook waterwerk gedaan met de zwarte zwaardwalvissen. De drie dieren deden in het begin als groep mee in de show, nadat twee dieren waren overleden deed het laatste dier samen met de tuimelaardolfijnen mee in de show. De zwarte zwaardwalvissen waren buiten de show om vaak in het onderwaterpanorama achter de Koepel te zien.
» Bekijk hier beelden van een voorstelling met een zwarte zwaardwalvis en tuimelaardolfijnen in 1994
Het geheim van Dolfijneneiland 1995
Het Dolfinarium bestond dertig jaar en daarom werd er groots uitgepakt met een verbouwing van de Koepel. Het Dolfinarium bedacht een nieuwe show en Joop van den Ende Evenementenproducties ontwierp het decor. Er werd een nieuw rotsachtig decor met een videoscherm gebouwd en er worden lichten en muziek toegevoegd aan de show. In het decor zijn twee gezichten verwerkt die tijdens de show veranderen in watervallen. De show heeft als thema de eenheid tussen mens en natuur te laten zien, in het begin en tijdens de show zijn twee vaste acteeronderdelen, verder verschilt de show per keer qua onderdelen die de dieren uitvoeren. Voor de show werd het nummer “Voor altijd samen” gecomponeerd.
» Bekijk hier beelden van Het geheim van Dolfijneneiland
De Winterwonderparel 1998
Sinds 1998 voerde het park weer een winteropenstelling in. Hiervoor werd een speciale wintershow opgezet met als thema de winterwonderparel. De parel werd ieder jaar naar dolfijneneiland gebracht en straalde alleen wanneer hij in zijn schelp lag. De schelp werd echter op slot gedaan door een vreemde vrouw en het feest leek niet door te kunnen gaan. De dolfijnen maakten echter mooie sprongen waardoor de vrouw besloot de schelp van slot te halen waardoor het feest toch door kon gaan.
In deze show deden acteurs mee en werd live gezongen door Lianne Zandstra als winterfee. Deze show heeft drie jaar gedraaid tijdens de winteropenstellingen tot 2001. De show werd bekroond met een Big E Award voor ‘De mooiste show van de wereld’.
» Bekijk hier een videocompilatie van De Winterwonderparel in 2001
De reis naar het Noorderlicht 2002
Deze show werd getoond tijdens de winteropenstelling van 2001 tot 2004 en nam bezoekers mee naar het Noorderlicht. Samen met de dolfijnen gingen de trainers op zoek naar het Noorderlicht. Naast korte themagedeeltes kon de show ingevuld worden met sprongen en andere gedragingen.
Wereld Waterfeest 2005
In dit jaar bestond het Dolfinarium veertig jaar en dat werd gevierd met een vernieuwing van het park en een nieuwe dolfijnenshow. Het rotsendecor werd wit geverfd, er werd een roer op het rotsendecor geplaatst en de Koepel werd omgedoopt naar DolfijndoMijn. De bezoekers werden door de trainers, verkleed als officieren, meegenomen met een zeppelin waarmee over de aarde verschillende wereld waterfeesten werden bezocht. In ieder werelddeel lieten de dolfijnen verschillende gedragingen zien.
De Sterren van DolfijndoMijn 2006
In deze show stonden de sterren, de dolfijnen, centraal en werden in verschillende gedeeltes gedragingen getoond. Deze show draaide vanaf 2006 en had geen specifiek thema. In het begin van de show werden de sterren, de dolfijnen, voorgesteld. Er werd gebruik gemaakt van muziek en lichteffecten en tussen de gedeeltes door werden filmpjes getoond met onder andere bloopers en de relatie tussen mens en dier getoond. Deze show werd tot 2010 getoond.
Sinterklaasshow 2008
Postpiet kwam naar het Dolfinarium om alles in gereedheid te brengen voor de komst van Sinterklaas. Coole piet voerde alle dieren op het park en moet op tijd terug zijn in het DolfijndoMijn voor de dolfijnenshow. Toen bleek er uiteindelijk niet genoeg vis over te zijn voor de dolfijnen. Uiteindelijk kwam Sinterklaas DolfijndoMijn binnen en bleek hij aan de vis gedacht te hebben.
Tijdens deze show werd gebruik gemaakt van andere muziek dan tijdens de Sterren van DolfijndoMijn.
Wintershow 2008
Er kwam in deze show naar voren dat de band tussen dolfijnen en mensen erg bijzonder is. De show heeft naast de intro geen verhaallijn. Tijdens de show werden er nummers uit de musical Tarzan live gezongen door Lianne Zandstra als winterfee. Speciaal voor deze show werd het decor voor een groot deel bedekt met lichtnetten.
Dolfijne Sintshow 2009 Speciaal voor sinterklaas werd het DolfijndoMijn door gastheren Sjon & Sjeffrie gereed gemaakt voor zijn komst. Als alles klaar blijkt te zijn besluit een plaaggeest de stoel van Sinterklaas kapot te zagen. Sjon betrapte hem en rekende met hem af, waardoor uiteindelijk Bob de bouwer de stoel kon maken.
Tijdens deze show werd gebruik gemaakt van andere muziek dan tijdens de Sterren van DolfijndoMijn.
De Droomwens 2010
Voor deze show werd het rotsdecor donkerblauw geverfd en werden er wolken op het decor geplakt. Speciaal voor de show werd een vliegsysteem geïnstalleerd waardoor een trainer vanaf het decor over het bassin kon zweven. De verhaallijn ging over het meisje Kris dat droomde over een reis naar dolfijneneiland. Daar aangekomen ontmoette ze de dolfijnen totdat de nachtmerrie langskwam om haar droom te veranderen in een nachtmerrie. De dolfijnen hielden dit echter tegen en joegen de nachtmerrie weg. Vervolgens volgde een finale waarna Kris weer wakker werd in haar eigen bed. Tijdens de show was speciaal gecomponeerde muziek te horen. De show won in 2010 de Nationale Innovatieprijs.
Dolfijne Sintshow 2010
Met gastheren Sjon & Sjeffrie werd de Droomwens van Sinterklaas waargemaakt. Verschillende mogen droomwensen kwamen voorbij, totdat de echte ontdekt werd.
Tijdens deze show werd gebruik gemaakt van andere muziek dan tijdens de Sterren van DolfijndoMijn.
Dolfijne Sintshow 2011
De show die dit jaar draaide had de naam “Sinterklaas en de verdwenen pakjes”. Met Sjon & Sjeffrie als gastheren werd een verhaal verteld waarbij onderweg naar Nederland de pakjes kwijtgeraakt zijn. Tijdens de show werd samen met Dolfijnenpiet gezocht naar de pakjes. Coole Piet Diego was tijdens deze show te zien op het videoscherm.
Aqua Bella 2013-2020
Na een grondige verbouwing van zes maanden werd DolfijndoMijn opgeleverd met een groot videoscherm als decor. Tijdens de show wordt er gebruik gemaakt van 3D video mapping waarmee er landschappen op het videoscherm worden geprojecteerd. De show vertelt het verhaal van een toerist die afval in het water gooit, de dolfijnen en dolfijnentrainers maken vervolgens duidelijk hoe slecht dit voor de natuur is en laten de toerist zien hoe mooi maar ook hoe kwetsbaar de natuur kan zijn.
Speciaal voor de show werd muziek gecomponeerd en zong Erica Yong de titelsong “Boven je hoofd” in. Aqua Bella won in 2013 in Orlando de Brass Ring Award voor beste show ter wereld.
» Lees hier meer over de verbouwing van DolfijndoMijn in 2012 en 2013
